روایتی جالب از آلودگی هوا در دوره قاجار | دلیل بوی بد آن دوران تهران چه بود؟
تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۵۸۸۱۷
به گزارش همشهری آنلاین، مشکل آلودگی هوا در عهد قاجار را مورخان این دوره برایمان گفتهاند که چه بود: «شاید اگر کسی در یک روز آفتابی از بلندایی بر شهر نظر میکرد هوایش را پاکیزه مییافت اما اگر به درون معابر تنگ و تو در توی شهر قدم میگذاشت نظرش عوض میشد. به جز چند خیابان محله ارگ که در دوره ناصرالدینشاه سنگفرش شدند سطح دیگر معابر تماما خاکی بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در همان روزگار «کلود آنه» روزنامهنگار فرانسوی در سفر به تهران از وضعیت هوای این شهر متعجب شده و در گزارشی درباره آلودگی هوای تهران نوشته است: «قطار شترها و قاطرها گرد و خاک به هوا بلند کرده... صفوف سربازها نیز ابر ضخیمی از خاک نرم و غبار مانند را به هوا فرستاده و هزاران هزار نفر انسان هم در خیابانهای بدون سنگفرش و پوشش، پا به زمین کشیدهاند.
بدینترتیب در این ماههای گرم گرد و غبار چهره شهر را میپوشاند. چشمها به اشکریزی، دندانها به غرچغروچ، گلوها به خرخر و سینهها به سرفه میافتد... تهران با اینکه دارای منابع آب بسیار خوب است ولی یکی از غبارآلودترین شهرهای جهان است.ساعت ۶ بعدازظهر در خیابان لالهزار نسبت به خیابانهای علاءالدوله و ناصریه و الماسیه گرد و خاک کمتری وجود دارد. این خیابان میعادگاه مردم تهران است.»
مشکل آلودگی هوای تهران فقط هم گرد و خاک نبود و تا پیش از تأسیس احتسابیه در عهد ناصری که نظافت معابر را برعهده داشت بوی بد هم بخشی از آلودگی هوای تهران بود. این بوی بد و عفونتبار معمولا بهدلیل انباشت انواع زباله و پسماند در گوشه و کنار شهر بود و یکنمونهاش اینکه «محمد حسن خان اعتمادالسلطنه» نوشته است: «چالحصار مزبله[محل ریختن زباله] بود و از فرط کثافت و عفونت بر مشام مجاورین همی زیان میزد» و در تاریخ نوشتهاند: «میرزا یوسف مستوفیالممالک که در حدود چالحصار خانه داشت، ناگزیر شد چاله را پر و جای آن باغ عمومی احداث کند. مردم در این چال علاوه بر زبالههای معمول، امعاء و احشاء حیوانات را میریختند که باعث عفونت محیط و جمعشدن حشرات موذی میشد. عفونت موجود در چالهها و سطح معابر با تابش آفتاب شدت پیدا میکرد و با وزش باد جابهجا میشد.»
جالب اینکه این هوای آلوده و بوی نامطبوع تهران که در فصول گرم سال و در برخی محلهها وضعیتش بدتر هم میشد، نزد همگان مشهور و زبانزد بود و حتی شعر هم برایش میگفتند و یکنمونه بیتی از «میرزا محمد داوری شیرازی» شاعر و خوشنویس دوره قاجار که سروده است:
تهران و آب سنگلج و باد شهریار
منعش مکن که خال لب هفت دوزخ است
داستان این شعر هم این است: «رواج چنین اشعاری بین تهرانیهای قدیم اشاره به اثر باد شهریار بر پراکندن بوی بد ناشی از زبالهها و گندآبهای سطحی در این شهر است».
کد خبر 732381 منبع: فارس برچسبها تهران قدیم آلودگی هوا تهران پایتختمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: تهران قدیم آلودگی هوا تهران پایتخت آلودگی هوا بوی بد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۵۸۸۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چگونه خنجر شمر به قصر محمدیه رسید؟
همشهری آنلاین- صفورا صادقی: محله محمودیه واقع در منطقه یک تهران مانند دیگر نقاط شمال تهران به دلیل داشتن آب و هوای خوش و قناتهایش مورد توجه دودمان قاجار قرار داشت. محله محمودیه که ایستگاهی به همین نام در خیابان ولیعصر دارد، از شمال به زعفرانیه، جنوب به بزرگراه چمران، شرق به الهیه و از غرب به محله ولنجک و اوین محدود میشود وجزء مناطق گران و لوکس تهران است.
قصههای خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
در سالهای دور نام این محله محمدیه بود که به خاطر وجود قصر محمدشاه قاجار بود که بعد از فوت او به قصر شوم معروف شد. تغییرات محله و تاریخچه آن را نصرالله حدادی، تهرانشناس، چنین توضیح میدهد: «اواخر سلطنت محمدشاه قاجار، صدراعظم او حاج میرزا آقاسی که جزو ملاکان بزرگ تهران بود، اراضی این منطقه را به شاه بخشید تا درآن قصر و باغی بسازند و شاه به آنجا نقل مکان کند. پس از ساخته شدن قصر و سکونت محمدشاه در آن، بیماری شاه شدت گرفت و از دنیا رفت. به همین علت بود که این قصر بین اهالی شوم و بدشگون خوانده شد. طوری که اعتماد السلطنه مینویسد:«ناصرالدین شاه سر ناهار فرمودند میخواهم باغ فردوس را ۲۰ هزار تومان بخرم. من عرض کردم که شاه مرحوم در قصر محمدیه نزدیک باغ فردوس مرحوم شد، من به دلم بد آمد. شما آنجا را ابتیاع نفرمایید. عجب این حرف موثر شد. فیالفور به هم خورد.» (روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، شعبان ١٣٠٢هجری قمری) به این ترتیب منحوسی باغ محمدیه تا باغ فردوس را هم دربرمیگرفت.»
حدادی ادامه میدهد: «حاج ملاعباس ایروانی ملقب به حاج میرزا آقاسی که بعد از مرگ قائم مقام فراهانی ردای صدارت دربار محمدشاه را به تن کرد، در تهران و ایران یکهزار و سیصد و سی و هشت بلوک و قریه و آبادی و مزرعه داشت و از ملاکین بزرگ ایران بود. از جمله املاک وی بازار عباس آباد، محله کنونی دکتر بهشتی و اراضی عباس آباد و حتی مالک اولیه منطقه قیطریه نیز حاج میرزا آقاسی بوده است. وی نفوذ زیادی در دربار قاجار داشت بهطوری که با توطئه سفیر انگلیس قائم مقام فراهانی را در باغ نگارستان به قتل رساندند. حاج میرزا آقاسی در سال آخر حیات محمدشاه تمام املاک خود را به شاه هبه کرد که بعد از شاه جزء ثروت پسرش ناصرالدین شاه شد که به اصطلاح به آن «خالصجات حکومتی» میگفتند.
قصر محمدیه بعد از مرگ محمدشاه مورد بی توجهی خاندان قاجار قرار گرفت و بعد از سالها مخروبه شد تا اینکه «محمدرحیم خان علاءالدوله» آن را خرید و به «محمودعلاءمیر» که به احتشام السلطنه معروف بود سپرد. محمودخان علاءمیر عمارتی نو ساخت و نام آن را عوض کرد تا خاطره بدشگونی آن را از اذهان پاک کند و نام قصر و محله را به محمودیه تغییر داد. خاندان علاءالدوله به شقاوت و بیرحمی شهرت داشتند به طوری که یک ضربالمثل در تهران رواج یافت با این مضمون که "خنجر شمر در خانه علاءالدوله است".»
نام محمودیه هم اکنون بر این محله ماندگار شده است. و اما داستان محله محمودیه در این مقطع به پایان نرسید بعد از چند سال فردی سوئیسی به نام دکتر «اشتمپ» که دندانپزشک مخصوص دربار احمدشاه قاجار بود کلیه این اراضی را خریداری و آن را به قطعات کوچکتری تقسیم کرد و به خارجیهایی که برای ماموریت نظامی یا فرهنگی به ایران آمده بودند فروخت. و این گونه محله جدید محمودیه شکل گرفت. پس از خیابانکشی و مشخص شدن مناطق تهران در دهه ۳۰ و ۴۰ شمسی این محله جزء منطقه یک شهری شد و ساخت و سازهای جدید در آن بوجود آمد.
اکنون شاید اثری از آن عمارت و باغهای ییلاقی درباریان اثری نباشد ولی همچنان در اختیار اقشار مرفه جامعه است. برجها و آسمان خراشهایی که خودنمایی میکنند گواه این مطلب است.
کد خبر 843082 برچسبها منطقه ۱ شهردارى تهران